“Sığınak Yönetmeliği Neden Değişti, Ne Anlama Geliyor?”

07.11.2025

Konu: 2025 tarihli yeni Sığınak Yönetmeliği’nin kapsamı, getirilen değişiklikler ve şehir güvenliğine etkileri

Türkiye, uzun yıllardır yürürlükte olan sığınak düzenlemelerini kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutarak önemli bir güncellemeye gitti. Bu değişiklik yalnızca bir metin revizyonu değil; modern şehir yaşamı, artan nüfus yoğunluğu, afet yönetimi stratejileri ve yapısal güvenlik standartlarının tamamını ilgilendiren geniş ölçekli bir dönüşüm niteliği taşıyor.

Yeni Sığınak Yönetmeliği, hem Afet Yönetimi hem de şehir planlamasında ihtiyaç duyulan yenilikleri dikkate alıyor ve özellikle AFAD’ın rolünü güçlendirerek ülke genelinde çok daha sistematik bir uygulama çerçevesi sunuyor.

Sığınakların Tanımları ve Standartları Yeniden Kurgulandı

Eski yönetmelikte yer alan “genel” ve “özel” sığınak tanımları günümüz ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktı. Yeni düzenlemede bu kavramlar netleştirildi.

• Özel sığınaklar, binaların bünyesinde ya da yapıya ait parsellerde oluşturulan, yangın, afet ve saldırı durumlarında bina kullanıcılarını koruyan alanlar olarak yeniden tanımlandı. 

• Genel sığınaklar ise tamamen AFAD koordinasyonunda, daha geniş nüfusa hitap edecek biçimde planlanan yapılar haline getirildi.

Bu ayrım, hem sorumlulukların hem de teknik şartnamelerin daha net belirlenmesini sağladı.

Konut ve Resmî Yapılardaki Eşikler Değişti

Yeni düzenlemeyle birlikte konutlarda sığınak zorunluluğunun başlangıç seviyesi yeniden belirlendi. 

• Bağımsız bölüm sayısı 10’dan fazla olan konutlarda artık sığınak yapılması zorunlu hale geldi (Resmî Gazete). Bu eşik, farklı şehirlerdeki nüfus yoğunlukları ve yapı standartları dikkate alınarak yeniden tanımlandı.

Resmî binalar için ise ayrı bir düzenleme getirildi: 

• Emsale dahil alanı 1.000 m²’den büyük resmî binaların tamamında sığınak zorunluluğu bulunuyor. Bu adım, kamu hizmetlerinin kesintiye uğramaması ve personelin korunması açısından önemli bir güvenlik standardı getiriyor.

Spor Tesisleri İçin Yeni Bir Dönem

En dikkat çekici değişikliklerden biri, spor tesislerine ilişkin hükümlerde görülüyor. 

• Kapasitesi 5.000 kişiyi aşan açık veya kapalı spor tesislerinde sığınak zorunluluğu getirildi. 

• Yeni yapılan tesislerde sığınak projelendirilmesi şart. 

• Mevcut tesislerde ise bodrum katı bulunuyorsa uygun bölümlerin sığınağa dönüştürülmesi gerekiyor. 

• Ayrıca bu tesislerde sığınak kapasitesi, kişi sayısının en az yüzde 3’ü olarak hesaplanıyor. Bu düzenleme, kalabalık etkinliklerde acil durum yönetiminin kritik önem taşıdığı gerçeğine dayanıyor.

Millet Bahçelerine İlk Kez Sığınak Zorunluluğu

Yeni yönetmelik, millet bahçelerine yönelik ilk kapsamlı hükmü getirdi. 

• 15.000 m²’den büyük millet bahçelerinde, toplam alanın en az yüzde 3’lük kısmı yer altı sığınağı olarak planlanacak. 

• Mevcut millet bahçelerinde ise yer altı otoparkları uygun görüldüğü takdirde sığınak olarak düzenlenebilecek. Bu adım, açık ve çok amaçlı kamusal alanların acil durumlarda kullanılabilmesi için altyapı oluşturmayı amaçlıyor.

Metro ve Raylı Sistemlerde Güvenlik Standartları Yükseldi

Yeni metro hatları artık yalnızca ulaşım yapısı değil, aynı zamanda genel sığınak fonksiyonuna sahip alanlar olarak projelenecek. Mevcut hatlarda AFAD tarafından yapılacak analizler doğrultusunda eksiklerin tamamlanması, tünel ve istasyonların gerektiğinde koruyucu alana dönüştürülebilmesi hedefleniyor. Bu yaklaşım, nüfusun yoğun olduğu metropollerde koruyucu alan kapasitesini artırmayı amaçlayan modern bir şehircilik adımı.

Otoparkların Sığınak Olarak Kullanılması İçin Kapı Açıldı

Özellikle büyükşehirlerde sıkça bulunan yer altı otoparkları artık sığınak vasfıyla projelendirilmek zorunda. 

• AVM otoparkları, büyük/bölgesel otoparklar ve bazı ticari yapılar için yer altı katlarının sığınak olarak düzenlenmesi zorunlu hale getirildi. 

• Bu alanların erişim kartları, anahtarları veya güvenlik sistemlerinin kolluk kuvvetleri ve AFAD tarafından saklanması gerekecek.

Bu, şehir içinde koruyucu kapasiteyi artırmaya yönelik pratik bir çözüm sunuyor.

İletişim ve Enerji Altyapısında Yeni Standartlar

Yönetmelik, sığınakların yalnızca fiziksel dayanıklılığa değil, iletişim ve yaşam sürdürülebilirliğine de odaklanması gerektiğini vurguluyor. Buna göre: 

• Tüm sığınaklarda uydu telefonu altyapısı ve acil durum Wi-Fi noktası zorunlu. 

• Haberleşme sistemlerinin yılda en az bir kez test edilmesi gerekiyor. 

•Resmî, sağlık ve eğitim binalarındaki sığınaklarda en az 24 saat kesintisiz güç kaynağı bulunması şart. 

• 100 m²’yi aşan sığınaklarda mutfak nişi zorunlu hale getirildi. 

• Yangın söndürücü ve ilk yardım dolabı tüm sığınaklar için standart donanım listesinde yer alıyor.

Bu düzenleme, afet sırasında haberleşme ve yaşam desteğinin kesintiye uğramaması için kritik bir altyapı sağlıyor.

Sığınakların Kayıt Sistemi Dijitalleşti

Yapı kullanım izni alındıktan sonra sığınak bilgilerinin 5 iş günü içinde AFAD tarafından kaydedilmesi zorunlu. Bu sayede ülke genelindeki sığınak kapasitesi, coğrafi dağılımı ve eksikleri çok daha görünür hale gelecek. Ayrıca tadilat ve değişikliklerin il AFAD birimlerine bildirilmesi zorunlu tuttu.

Sonuç: Daha Planlı ve Dirençli Şehirler İçin Önemli Bir Adım

Güncellenen Sığınak Yönetmeliği, Türkiye’nin güvenlik ve afet yönetimi yaklaşımını modern standartlarla uyumlu şekilde güncelleyen kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Sadece konutlar değil; spor tesisleri, kamusal alanlar, metro sistemleri, otoparklar ve kamu binaları da bu düzenlemenin parçası.

Yeni düzenlemeler, koruyucu altyapıyı güçlendirmeyi, kurumsal koordinasyonu artırmayı ve şehirlerin acil durumlara karşı daha hazırlıklı hale gelmesini amaçlıyor. Tüm bu başlıklar, Türkiye’nin daha dirençli kent yapısı oluşturma hedefiyle uyumlu bir dönüşümün göstergesi.

“Resmî Gazete, Sığınak Yönetmeliği (2025 Değişikliği), Mevzuat No: 4883 – Mevzuat.gov.tr”

“ÇŞİDB Basın Açıklaması – Bakan Kurum’un Sığınak Yönetmeliği Güncellemesi Hakkındaki Duyurusu (csb.gov.tr)”

TUBA TÜRK ÇINAR

  KBRN SAV. MSc.